Jednym z podstawowych powodów wznoszenia budynków jest dążenie do stworzenia przyjaznego środowiska do życia i efektywnej pracy, niezależnie od środowiska na zewnątrz. Dzięki rozwojowi techniki klimatyzacyjnej zapewnianie komfortu cieplnego pracowników nie stanowi już większego problemu.
Znacznie więcej trudności sprawia zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza. W zamkniętych wnętrzach o ograniczonej objętości, z pozoru niewielkie emisje substancji szkodliwych mogą prowadzić do utrzymujących się długo wysokich stężeń. W konsekwencji osoby przebywające w budynkach, w których brak dobrej wentylacji, często mają problemy zdrowotne oraz odczuwają silny dyskomfort związany z przebywaniem we wnętrzach. Często nie można ustalić żadnej konkretnej choroby ani przyczyny tego stanu. Do głównych symptomów zalicza się: podrażnienie błony śluzowej nosa, suchość i podrażnienie gałki ocznej, gardła, skóry, ból głowy, ogólne zmęczenie i letarg. Objawy te ustępują po opuszczeniu budynku. W takich warunkach obniżona jest indywidualna wydajność pracy, co przynosi wymierne szkody pracodawcom.
Aktywne przeciwdziałanie zaistniałej sytuacji dotyczy przede wszystkim:
kontroli zanieczyszczeń powietrza w miejscu ich powstawania (w tym usuwania pyłu osiadłego na powierzchniach),
zapewnienia odpowiednio intensywnej wentylacji rozcieńczającej zanieczyszczenia (w tym także stosowanie wentylacji mechanicznej z filtracją powietrza doprowadzanego do pomieszczenia),
dodatkowego oczyszczania powietrza w pomieszczeniach przy pomocy specjalnych urządzeń technicznych lub biofiltracji z wykorzystaniem roślin
Jakość powietrza w stanach nieprzewidzianych
Nawet w najlepiej zaprojektowanym i serwisowanym budynku okazjonalnie mogą pobawić się sytuacje nieprzewidziane wpływające destrukcyjnie na zdrowie, komfort i produktywność pracowników. Mogą być nimi epidemie chorób zakaźnych, powodzie i zalania budynków, przeniknięcie do pomieszczenia uciążliwych zapachów czy rozlanie cuchnących płynów. W takich przypadkach konieczne może być zastosowanie rozwiązań niestandardowych.
Są nimi przede wszystkim: dezodoryzacja oraz dezynfekcja mikrobiologiczna. Techniką, dzięki której można uzyskać oba cele jednocześnie jest ozonowanie powietrza.
Metody dezodoryzacji
Dezodoryzację powinno się stosować dopiero po usunięciu źródła przykrego zapachu. Pomimo tego, lotne związki organiczne odpowiedzialne za powstanie tego zapachu mogą na skutek zjawisk sorpcji i desorpcji jeszcze długo pozostawać w pomieszczeniu.
Najczęściej stosowanie techniki dezodoryzacji to:
stosowanie oczyszczaczy powietrza z wkładem z węgla aktywnego,
stosowanie filtrów fotokatalitycznych, w których ponad powierzchnią katalizatora pokrytego nonocząsteczkami tlenków tytanu na skutek aktywacji promieniowaniem UV dochodzi do rozpadu lotnych związków organicznych do postaci związków prostych (np. CO2 i H2O)
stosowanie biofilracji polegającej na zdolności roślin do pochłaniania i rozkładu lotnych związków organicznych do postaci związków prostych
stosowanie ozonowania powietrza, wykorzystującego bardzo dużą reaktywność ozonu w stosunku do większości lotnych związków organicznych
Metody dezynfekcji mikrobiologicznej
Stosowanie lamp bakteriobójczych generujących promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali 100–280 nm, promieniowanie UV(C). Uszkadza ono DNA/RNA komórek bakterii oraz wirusów powodując ich obumarcie. Ta metoda dezynfekcji jest jednak skuteczna w stosunkowo niewielkiej odległości od lampy generującej promieniowanie.
Bakterie mają rozmiary w zakresie 0,5 do 5 mikrometrów. W odniesieniu do nich usunięcie zagrożenia mikrobiologicznego można uzyskać poprzez stosowanie wysoko skutecznych filtrów powietrza zaliczanych do grupy filtrów HEPA (High Efficiency Particulate Air). Niestety, ze względu na dużo mniejsze rozmiary wirusów ( 15-300 nanometrów) filtry HEPA nie spełniają swojego zadania przepuszczając znaczący odsetek wirusów.
Inną alternatywą jest rozpylanie lub odparowanie chemicznych środków dezynfekujących. Mankamentem tej metody jest dość wolny rozpad tych środków i możliwe długotrwałe utrzymywanie się ich toksycznych dla zdrowia ludzkiego pozostałości.
Ozonowanie jest dobrze znanym silnym utleniaczem, który może skutecznie zabijać mikroorganizmy. Zastosowania ozonu w oczyszczaniu wody i ścieków są dobrze udokumentowane i są powszechnie stosowane w większości współczesnych miast. Skuteczność dezynfekcji mikrobiologicznej powietrza i powierzchni w pomieszczeniach została potwierdzona naukowo. Ozon jako gaz dociera do najtrudniej dostępnych a zainfekowanych miejsc.
Ozon
Ozon to jedna z alotropowych odmian tlenu, tworzona przez 3 atomy tego pierwiastka. Jago masa cząsteczkowa wynosi 48 g/mol co czyni go gazem znacznie cięższym od powietrza. W warunkach normalnych ozon jest niebieskim gazem. Ozon jest związkiem bardzo aktywnym i silnie reagującym z innymi związkami chemicznymi, zmieniając ich strukturę i właściwości. Posiada silne własności aseptyczne.
Ozon charakteryzuje się silnym działaniem drażniącym. Powoduje uszkodzenie błon biologicznych. Wewnątrz komórek może hamować działanie enzymów komórkowych, zatrzymując oddychanie wewnątrzkomórkowe. W Polsce Najwyższe Dopuszczalne Stężenie ozonu na stanowiskach pracy wynosi 0,15 mg/m³. Ozon jest wyczuwalny w stężeniu ok. 0,2 mg/m³. W stężeniach ok. 2 mg/m3 może wystąpić ból głowy, ból i łzawienie oczu, kaszel, kichanie, uczucie suchości nosogardzieli. wywołuje kaszel, drapanie w gardle, senność i bóle głowy W większych stężeniach rozwija się duszność, silne łzawienie oczu, zaburzenia widzenia, ból i zawroty głowy, dezorientacja, przyspieszenie lub zwolnienie oddechów, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zwolnienie czynności serca. Może wystąpić skurcz oskrzeli i obrzęk płuc bezpośrednio po narażeniu lub w kilka godzin po przerwaniu narażenia, z zejściem śmiertelnym. Następstwem zatrucia może być toksyczne zapalenie płuc.
SARS COV-19
Należący do grupy koronawirusów, wirus SARS-CoV-2 (od ang. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2) wywołuje ostrą chorobę układu oddechowego – COVID-19. Przybrała już ona rozmiar pandemii.
W porównaniu z wirusami SARS i MERS (także należących do grupy koronawirusów) SARS-CoV-2 charakteryzuje się mniejszą wirulentnością, znacznie niższymi wskaźnikami śmiertelności, ale jest znacznie bardziej zakaźny. Wirus SARS-CoV-2 został zakwalifikowany do grupy 3 ryzyka mikrobiologicznego.
SARS-CoV-2 to wirus rozwinięty, otoczkowy posiadający jedną nić RNA o dodatniej polaryzacji ssRNA(+). Wirus 2019-nCoV wygląda jak kula o średnicy 60–140 nm otoczona wieloma wypustkami o długości 9–12 nm.
Badania naukowe nad skutecznością ozonowania w inaktywancji wirusów
Ze względów bezpieczeństwa testy skuteczności różnych metod chemicznych i fizycznych oczyszczania ścieków, wody, odpadowej materii organicznej i powietrza nie są przeprowadzane na oryginalnych koronawirusach. W badaniach naukowych najczęściej używa się bakteriofaga MS2.
Badania wskazują, że aby uzyskać tę samą redukcję liczby wirusów na powierzchni należy użyć kilkudziesięciokrotnie większej dozy ozonu w odniesieniu do wirusów utrzymujących się w powietrzu. Wyniki silnie zależą od wilgotności powierza. Aby zredukować liczbę powierzchniowych bakteriofagów MS2 100-krotnie przy wilgotności względnej 85% wymagana doza ozonu wyniosła ok. 100 min*mg/m3 podczas gdy przy wilgotności względnej 55% już 200 min *mg/m3
Tseng, C., & Li, C. (2008). Inactivation of surface viruses by gaseous ozone. Journal of environmental health, 70(10), 56-63.
Wymogi bezpieczeństwa przy ozonowaniu
Praca w podwyższonych stężeniach ozonu wymaga stosowania profesjonalnego sprzętu ochronnego (maska gazowa z pochłaniaczem). Wymóg ten jest szczególnie ważny w przypadku dezynfekcji mikrobiologicznej.
Oprócz specjalistycznie przeszkolonej i profesjonalnie zabezpieczonej ekipy w strefie poddawanej dezynfekcji nie powinno być żadnych innych osób ani zwierząt.
Stosując techniki ozonowania należy odpowiednio także przygotować budynek usuwając wszelkie substancje wybuchowe i łatwopalne. W celu ograniczenia wpływu ozonowania na otoczenie celowe jest doszczelnienie dezynfekowanej przestrzeni.
About Florabo
We keep our focus on people’s individual qualities and we use the principles of biophilia, an inner love for nature and natural order of things to design our products. Our goal is to improve the working and living space around us by positively influencing people’s health and well- being.